💡 พลาสเตอร์ คืออะไร?
พลาสเตอร์ หรือ adhesive bandage เป็นแผ่นปิดแผลขนาดเล็กที่มีกาวทางการแพทย์ ใช้สำหรับปกปิดบาดแผลเล็ก ๆ อย่างบาดแผลถลอกหรือแผลจากมีดบาด ช่วยป้องกันสิ่งสกปรก ลดโอกาสติดเชื้อ และช่วยลดการเสียดสีไม่ให้แผลเปิดซ้ำ
🎯 หน้าที่ของพลาสเตอร์
- ป้องกันแผล: ช่วยลดการเสียดสี ฝุ่น และแบคทีเรีย ทำให้แผลมีโอกาสสมานเร็วขึ้น
- สมานริมแผล: รักษาขอบแผลให้ชิดกัน ช่วยลดรอยแผลเป็น
- สารต้านเชื้อ: พลาสเตอร์บางชนิดมีสารต้านเชื้อเพื่อเร่งการสมาน
💡 ประเภทพลาสเตอร์และการใช้งาน
- พลาสเตอร์มาตรฐาน: เหมาะกับแผลเล็ก ๆ บาดแผลทั่วไป
- พลาสเตอร์กันน้ำ: ใช้ในบริเวณที่อาจเปียก เช่น นิ้วมือ ข้อมือ
- พลาสเตอร์ผ้ากาวยืด (elastic fabric plaster): ยืดกระชับ ใช้ตามข้อ
- พลาสเตอร์ยาเฉพาะ: สำหรับรักษาเชื้อรา รักษาหนอง รักษาไฝ เช่น wart, cold-sores
- Zinc-oxide plaster: กาวสังกะสี เหมาะสำหรับการตรึงแผ่นกรอง หรือผ้า ไม่แพ้ง่าย
นักวิจัยสหรัฐอเมริกาพัฒนา “พลาสเตอร์ปิดแผล” ไมโครนีดเดิล (Microneedle Patch) สามารถห้ามเลือดจากบาดแผลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าแผ่นแปะแผลกาวแบบเดิม
ทนพิษบาดแผลไม่ไหวจนถึงขั้นเสียชีวิต มีสาเหตุมาจากการเสียเลือดซึ่งมีให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง ดังนั้นเมื่อเกิดอุบัติเหตุ มีแผล เลือดออก สิ่งที่ต้องทำให้เร็วที่สุด คือ การห้ามเลือด เทคโนโลยีทางการแพทย์จึงได้มีการพัฒนาเพื่อรักษาคนไข้อยู่เสมอ ล่าสุดมีการคิดค้น “พลาสเตอร์ปิดแผลไมโครนีดเดิล” (Microneedle Patch) เทคโนโลยีที่จะช่วยห้ามเลือดจากแผลให้หยุดได้เร็วขึ้น
โดยทั่วไป “พลาสเตอร์ปิดแผล” มักมาในรูปแบบของแผ่นโพลีเมอร์สี่เหลี่ยมเล็ก ๆ แต่พลาสเตอร์ปิดแผลแบบใหม่มาพร้อมกับเทคโนโลยี “เข็มขนาดเล็ก” เรียงเป็นแถวอยู่ใต้แผ่นแปะแผล ซึ่งจะช่วยห้ามเลือดให้หยุดไหลเร็วขึ้นได้ โดยเข็มที่อยู่ใต้แผ่นแปะแผลนั้นจะทะลุแค่ผิวหนังชั้นบนสุดเท่านั้น
“พลาสเตอร์ปิดแผล” ไมโครนีดเดิลชิ้นต้นแบบ ใช้เทคโนโลยีเข็มขนาดเล็กที่สามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพ (MNAS) เข็มทำจากเจลาตินเมทาคริโลอิล (Gelatin Methacryloyl) เจือด้วยเกล็ดนาโนซิลิเกต (Silicate Nanoplatelets) ซึ่งมีคุณสมบัติในการห้ามเลือด และจะช่วยหยุดเลือดโดยทำให้หลอดเลือดหดตัวและทำให้เลือดแข็งตัว
วิธีการใช้งานพลาสเตอร์ปิดแผลไมโครนีดเดิล เมื่อแปะลงไปที่แผลโดยตรง ตัวเข็มจะทำหน้าที่เร่งกระบวนการจับตัวเป็นก้อน ทำให้เลือดหยุดไหลได้เร็วยิ่งขึ้น อีกทั้งแผ่นแปะยังช่วยสมานแผลให้แผลหายเร็วขึ้นด้วย
จากการทดลองพบว่า สามารถลดเวลาการแข็งตัวของเลือดจาก 11.5 นาที เป็น 1.3 นาที และมีการทดสอบกับหนู ซึ่งผลทดสอบพบว่าสามารถลดเลือดที่ออกบริเวณตับของหนูได้กว่า 90% ซึ่งเป็นผลทดสอบที่พิสูจน์ว่า เข็มขนาดเล็กที่สามารถย่อยสลายได้ทางชีวภาพนั้นทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
โดยรวมแล้วจะเห็นว่า “พลาสเตอร์ปิดแผลไมโครนีดเดิล” จะเป็นประโยชน์ในทางการแพทย์เป็นอย่างมาก เนื่องจากคนไข้ที่เสียชีวิตส่วนใหญ่ มีสาเหตุมาจากการสูญเสียเลือดมากกว่าเกิดจากบาดแผลโดยตรง ดังนั้นการที่ใช้แผ่นแปะแผลสามารถช่วยหยุดเลือดได้เร็วขึ้นถึง 10 นาที อาจเป็นช่วงเวลาสำคัญระหว่างความเป็น และความตายเลยก็ว่าได้
🧪 พลาสเตอร์ยุคใหม่: “อัจฉริยะ” และไมโครนีดเดิล
- Microneedle Patch
- ใช้เข็มจิ๋วจากเจลาตินผสมนาโนซิลิเกต ช่วยห้ามเลือดเร็วขึ้น จาก ~11.5 นาที เป็น ~1.3 นาที
- พลาสเตอร์อัจฉริยะ (Smart Bandage)
- ฝังเซ็นเซอร์ตรวจ pH, อุณหภูมิ, น้ำตาล, ยูริก ฯลฯ
- ส่งข้อมูล real-time ให้แพทย์ผ่านสมาร์ทโฟน และอาจจ่ายยา/กระตุ้นด้วยไฟฟ้าในตัว
- ตัวอย่างเช่น SmartHEAL—วัดค่าผ่าน RFID ไม่ต้องแกะแผ่นปิด
